Woensdag 27 juli 2011

Buna! Lieve mensen,

Mijn begrip van het Roemeens groeit maar heel langzaam. Dat is niet zo erg; met het sociaal theater gaat het er toch vooral om dat we iets uitbeelden. Veel van die beelden zijn universeel; iedereen snapt dat als je een beetje zwalkend rondloopt en ‘Oh happy days' zingt, dat je dan dronken bent. Schreeuw daarbij naar een jongen en een vrouw terwijl je een ingebeeld diner eet en iedereen snapt dat het over huiselijk geweld gaat. Dat is de kracht van sociaal theater, maar vandaag wil ik jullie iets vertellen over ons publiek.

Na in onze kamer gepicknickt te hebben met kruidenkaas en crackers omdat we het ontbijt gemist hadden, moesten we gauw op pad voor het volgende optreden. Cristi, onze Roemeens sprekende chauffeur en begeleider met een goed gevoel voor humor, stond heel hard ‘akum' te roepen. Dit betekent ‘nu' als in: ‘we moeten nu gaan'. Met een gezellig iets te vol busje kwamen we aan bij het bejaardentehuis. Van de buitenkant zag het er niet aantrekkelijk uit, maar van binnen was het zeer modern. Ze hadden een heus podium waar wij ons optreden mochten verzorgen.

Terwijl de groep druk bezig was met repeteren, kwamen de ouderen een voor een binnen. Het eerste wat mij opviel, was dat ze allemaal hele mooie kleurrijke sloffen aan hadden. Stilletjes ging ik tussen het publiek zitten.

Victor, de zogenaamd gewelddadige dronkenlap van het stuk, zette werkelijk een sterrenperformance neer. De oudere mensen in de zaal vroegen zich daadwerkelijk af of hij eigenlijk wel acteerde. In het stuk speelde ook ‘zijn moeder'. Een personage waar de ouderen zich uiteraard erg mee konden identificeren, maar dat toneelspelen dat vonden ze maar niks. Er waren dus wat opstartproblemen. Zo was er een oudere vrouw in het publiek die een levendig telefoongesprek begon te voeren, zonder de intentie om op te hangen. Toen haar begeleider vroeg om ergens anders te telefoneren, riep ze ‘telephone from Italy!' Omdat alles wat de ouderen zeiden vertaald moest worden naar het Engels, konden wij daar pas met terugwerkende kracht om lachen.

Daarna werd besloten het toneelstuk te veranderen in een discussie, omdat acteren voor de mensen op leeftijd niet zo'n succes was. Een vrouw durfde het aan om naar beneden te komen. Tijdens de discussie met haar ‘zoon' om hem van zijn geweldsprobleem af te helpen, vertelde zij dat zij vroeger in haar leven werd geslagen en onderdrukt door haar man. Pas toen had ik door welke impact ons toneelstuk op mensen kan hebben.

Toen we terugkwamen, hebben we met z'n allen geluncht. Daarna voelde ik al vrij snel zenuwen opkomen. Bij het volgende optreden diezelfde avond, moest ik namelijk zelf aan de bak. Samen met Justine probeerde ik me daar een beetje op voor te bereiden. Wij maakten theater over de uitsluiting en discriminatie van zigeuners. Hoewel ons vorige publiek van een aantal dagen geleden kinderen waren, gingen we het nu opvoeren voor dakloze mensen. Mensen waarvan bij voorbaat al duidelijk was dat zij veel meer wisten over dit onderwerp dan wij.

Terwijl wij naar beneden struikelden om op tijd kunnen zijn, kwamen we erachter dat de bus er nog niet was. Cristi, altijd heel punctueel en sarcastisch als wij niet op tijd zijn, was te laat en dat gingen wij hem zeggen ook. De Roemeense zin voor ‘je bent te laat' ben ik vergeten, maar Cristi begreep ons heel goed! En dat was lachen. (Update; het is: Ai întârziat!)

Onderweg raakten we verdwaald, een kwestie van een goede voorbereiding. Met wat hulp van een man die Cristi eerst drie rondjes liet rijden, konden we uiteindelijk de juiste plek vinden.

We werden ontvangen door een vrouw die ons uitlegde waar we konden spelen en de plek was niet te geloven. Er stonden een heleboel mensen buiten, jong en oud. Zij hadden niets, behalve een bed en een maaltijd per dag. Zij hadden dus ook niets te verliezen en dat maakte het erg intensief.

Eerst moesten we nog binnen zien te komen. In het begin had ik wel wat schrik; de geur was heel indringend en mensen kwamen uit alle hoeken en gaten. We werden in een halletje gezet en ik had geen idee waarom. Toen kwamen er allemaal tafels uit een kleine kamer getild. De eetzaal werd voor ons leeggeruimd. De stoeltjes bleven staan voor ons publiek. Er was bijna geen ruimte meer om op te treden.

Toen we ons toneelstuk begonnen keken de meeste ons nieuwsgierig, maar ook een beetje meewarig aan. Het zag er toch een beetje gemaakt uit. Aan het einde van onze twee weken, kreeg het leven in Roemenië toch nog een ander gezicht. Een triest, maar mooi gezicht. Ons toneelstuk was eigenlijk ondergeschikt aan de hele ervaring. Ik ben met mijn rolstoel, drie keer over de tenen van ‘mijn broer' gereden. Tijdens de interventies, kwam er een jongen die eigenlijk heel agressief was, met de meest ontroerende oplossing ooit. ‘Ik heb familie, die had hij niet. Ik ben gelukkig, dat was hij ook niet. Dus het zat vol met tegenstellingen. Aan het einde stelden wij onszelf voor en kwam er de gelegenheid voor iedereen om vragen te stellen. Vragen die al snel over de belangrijke in het leven gaan. Ik hoop dat zij in henzelf kunnen geloven, want ik geloof in hen.

De dag werd afgesloten met een drankje in een café en dat was heel mooi. Veel foto's en eindelijk warme chocolademelk met slagroom.

Morgen gaan we naar huis!

Hartelijke groeten,
Amber